نیما کیوانی - کارشناس ارشد معماری

معماری طبیعت معماری آینــده

  • شنبه 14 بهمن 1396 ساعت 15:11

اخبار => مقاله های معماری و شهرسازی

شهرهای ما، تکنولوژی ما و معماری‌مان این فریب را در ذهن ایجاد می‌کند که در حال کنترل طبیعت هستیم. این در حالی است که خود در کنترل طبیعت و جزئی از آن هستیم. ساختمان‌ها نصف گازهای گلخانه‌ای جهان را تولید می‌کنند. طبق آمارهای موجود، حجم ساخت و سازها در طی 30 سال آینده به دو برابر خواهد رسید.
معماری طبیعت معماری آینــده

شهرهای ما، تکنولوژی ما و معماری‌مان این فریب را در ذهن ایجاد می‌کند که در حال کنترل طبیعت هستیم.  
این در حالی است که خود در کنترل طبیعت و جزئی از آن هستیم. ساختمان‌ها نصف گازهای گلخانه‌ای جهان را تولید می‌کنند. طبق آمارهای موجود، حجم ساخت و سازها در طی 30 سال آینده به دو برابر خواهد رسید.
با اوج گرفتن نگرانی برای کره‌ی زمین از عواقب فعالیت‌های انسانی، سازمان ملل متحد در کنفرانسی زیر عنوان «منشور زمین» در سال 1992 بحث توسعه‌ی پایدار را مطرح کرد.
توسعه‌ی پایدار، نیازهای زمان حال را با رعایت حقوق و توانایی نسل آینده برای مواجه شدن آن برهه‌ی زمانی برطرف می‌سازد.
با توجه به مبحث مذکور لزوم توجه به طبیعت و محیط زیست بیش از پیش در دستور کار کشورهای پیشرفته قرار گرفت و راه حل‌های متفاوتی ارائه شد؛ یکی از راه‌های مهم جلوگیری از آلودگی بیش از پیش هوا مبحث بام سبز (Roof Garden) بود، که خوشبختانه مورد استقبال قرار گرفت و امروزه به فضایی تعریف‌شده برای بسیاری از پشت بام‌ها در کشورهای پیشرفته تبدیل شده است.
در کشور ما، بام خانه‌ها به ندرت به عنوان فضای کاربردی مورد توجه قرار گرفته‌اند اما موضوع بام سبز چند سالی است که کم‌کم به عنوان یکی از فضاهای معماری ساختمان در کشور مطرح شده است؛ البته متاسفانه این مهم تنها در حد برخی ساختمان‌های لوکس باقی مانده است. در این نوشتار، نگارنده کوشیده است تا به اختصار کلیات و الزاماتی از بام سبز را معرفی کند؛تعریف بام سبز
بام سبز در واقع بامی است که در آن انواع پوشش گیاهی با توجه به سلیقه‌ی مصرف‌کننده و نوع طراحی آن کاشته می‌شود. جزئیات اجرایی بام سبز در لایه‌ی بام هیچ تفاوتی با بام‌های عادی ندارد تنها تفاوت آن در لایه‌های زه‌کش و ایزولاسیون و لایه‌های مخصوص پوشش گیاهی است.


پیشینه
پیشینه‌ی بام سبز به دوران باستان سرزمین‌های بین‌النهرین و ایران باز می‌گردد و می‌توان از باغ‌های معلق بابل به عنوان نخستین نمونه‌های بام سبز نام برد. معماران مشهوری همچون «لوکوربوزیه» و «رایت» از پیشگامان بام سبز در قرن بیستم بودند.


مزایا:
    استفاده‌ی بهینه و کاربردی از فضای بام
    تاثیرات روانی مطلوب بر ساکنان و کاهش استرس به خاطر ارتباط بیشتر با فضای سبز.
    طبق بررسی‌های به عمل آمده، بام سبز می‌تواند نقش عایق صوتی را تا 40 دسی‌بل ایفا کند.
    کمک فراوان به تصفیه هوا؛ بدین ترتیب هوای پاک‌تر و سالم‌تری برای تنفس خواهیم داشت.
    کاهش هزینه‌های گرمایش و سرمایش ساختمان به علت عایق بودن بام سبز.
    تاثیر مستقیم بر کاهش اثر جزیره‌ی گرمایی شهر که در نهایت به خنک شدن شهر در فصل گرم می‌انجامد
    بام سبز به دلیل ایجاد فضای مرطوب می‌تواند به کاهش اثرات آتش سوزی نیز کمک کند.
    تاثیر بصری بسیار زیاد و کمک به زیبایی ساختمان
    ارزش افزوده‌ی ساختمان؛ عموماً ساختمان‌هایی که دارای بام سبز هستند با قیمت بالاتر و بهتری به فروش می‌رسند.

 

انواع بام سبز از نظر نوع اجرا
1- سیستم گسترده/2- سیستم متمرکز/ 3- سیستم مدولار یا جعبه گیاه

در ساختمان‌های مسکونی معمولاً تنها نوع متمرکز یا مدولار مورد استفاده قرار می‌گیرد و نوع گسترده، مخصوص فضاهای اداری بزرگ و یا کاربری خاص است. فضاهای همچون؛ بام سبز ساختمان کتابخانه‌ی ملی.

  سیستم گسترده:
در این سیستم به دلیل مقطع کم عمق و ضخامت کم، معمولاً تنها یک یا دو نوع گیاه می‌توان کاشت. این سیستم برای زمانی که حداقل بار و نیرو سازه مدنظر باشد به کار گرفته می‌شود.

  سیستم متمرکز:
در واقع می‌توان گفت که عنوان درست باغ سبز به این سیستم تعلق می‌گیرد. در این نوع بام سبز به علت استفاده از مقاطع عمیق، امکان کاشت هر نوع گیاه و یا درختی وجود دارد و طراح باغ می‌تواند آزادانه مانند یک پارک یا باغ دست به طراحی بزند.
البته قابل ذکر است که تمهیدات سازه‌ای مورد نیاز با توجه به میزان بار وارده باید در نظر گرفته شوند.
  سیستم مدولار یا جعبه گیاه:
در این سیستم، گیاه در واقع درون جعبه‌ها یا گلدان‌های مخصوص (Flower Box) کاشته می‌شود و امکان کاشت گونه‌های محدودی از گیاه وجود دارد.

انواع سبک‌های باغ‌سازی:
باغ‌سازی ایرانی/ باغ‌سازی فرانسوی/ باغ‌سازی ژاپنی/ باغ‌سازی ایتالیایی (رومی)/ باغ‌سازی مصر (مشرق زمین)/ باغ‌سازی انگلیسی و باغ‌سازی روسی

بخش‌های تشکیل‌دهنده‌ی بام سبز
به طور کلی می‌توان بام سبز را به بخش‌های زیر تقسیم کرد. هر کدام از این بخش‌ها در جزئیات و با توجه به نوع اجرا شامل اجزاء مختلفی هستند؛
1- پوشش گیاهی/ 2- محیط کاشت گیاه/ 3- لایه‌ی زه‌کش/ 4- لایه‌ی محافظ/ 5- سازه و ساختار سقف.

الزامات فنی در طراحی بام سبز:
1- ابتدایی‌ترین موضوع در طراحی بام سبز توجه به بار ناشی از آن و مقایسه با توان تحـمل نیروی برشی سازه است. در صـورتی که مـیزان بار بام سبز شما بسیار نزدیک به بار محاسبه شده در سازه‌ی ساختمان است و توصیه می‌شود که تراکم وزن طراحی را در قسمت‌های نزدیک به بالای ستون‌ها و یا روی تیرها بیشتر مد نظر قرار دهید.
2- توجه به جانمایی و اندازه‌ی خروجی‌های فاضلاب بر روی بام و مطابقت آن با حجم خروجی بام سبز، مخصوصاً هنگام بارندگی. در صورتی که بام از قبل اجرا شده باشد نیز راه‌کارهایی وجود دارد که مجری کار باید مد نظر قرار دهد.
3- توجه به محاسبه‌ی نوع لوله‌ی آب مورد نیاز جهت سیستم‌های آبیاری با توجه به نوع تاسیسات و حجم کار.
4- توجه به شیب‌بندی بام
5- استفاده از عایق‌بندی مناسب رطوبتی. قابل ذکر است؛ استفاده از عایق ایزوگام جهت این کار مناسب نیست. چرا که عایق ایزوگام به شدت شکننده است و در مقابل نشست‌های احتمالی و فشارها ترک برمی‌دارد و این موضوع باعث آسیب به بنا می‌شود. امروزه عایق‌های متنوعی با خاصیت ارتجاعی و مقاومت در مقابل اشعه‌ی خورشید وجود دارد.
6- توجه به نیروی باد در انتخاب گیاهان و اجرای دیواره‌های حفاظتی در صورت نیاز
7- یکی از مهم‌ترین نکات، بحث ایمنی است. طراح بام سبز باید موارد مربوط به این موضوع، از جمله؛ نصب موانع و دسترسی‌ها و ارتفاع مناسب جان‌پناه را رعایت کند.

نکاتی در باب زیبایی‌شناسی و معماری بام سبز
1- سبک طراحی بام سبز بهتر است برآیندی از سبک معماری کل ساختمان باشد. مثلا اگر بنا کلاسیک است از باغ‌سازی‌های کلاسیک و اگر مدرن است از سبک‌های مدرن در طراحی آن استفاده شود.
2- استفاده از درختان بلند در ساختمان‌های با ارتفاع کم یا بام‌هایی که مساحت کمی دارند توصیه نمی‌شود، چرا که باعث بر هم خوردن نظم بصری فضا می‌شوند. همچنین انتخاب ارتفاع گیاهان و گستردگی تاج آنها در مسیرها باید متناسب با عرض مسیر باشد.
3- طراح باید همواره به توازن در کار خود توجه کند و به نوعی چیدمان گیاهان و فضاهای سبز با یک هارمونی مشخص انجام شود و این‌طور نباشد که قسمتی با پوشش انبوه و قسمتی خالی از پوشش گیاهی باشد.
4- همواره سعی شود که بخش بیشتر پوشش گیاهی به گیاهان چهار فصل و همیشه‌سبز و بخش کمتر آن به پوشش گیاهانی فصلی اختصاص یابد؛ تا در عین لطافت و زیبایی حاصل از گل‌ها و گیاهان فصلی، شاهد پوششی سبز در تمام فصول باشیم.
5- استفاده از آب و آبنما در طراحی بام جلوه‌ای متفاوت به آن می‌دهد پس در صورتی که از نظر فنی امکان این امر میسر است از آن غافل نشوید.
6- همواره سعی شود در طراحی، نقاطی را به جانمایی احجام هنری، مجسمه ها، تندیس‌ها و اُبژه‌ها اختصاص داده شود. البته در انتخاب آنها، سبک استفاده‌شده در طراحی بام سبز لحاظ شود.
7- نورپردازی هنری با استفاده از انواع نورهای موضعی و دید شب یکی از مهم‌ترین نکات مورد توجه در طراحی است و هم‌خوانی آن با معماری بام سبز بسیار مهم است. یکی از استفاده‌های مهم بام سبز برگزاری برخی مهمانی‌های خانوادگی و دوستانه به خصوص در فصول گرم است.
8- حتی‌المقدور سعی شود از تنوع زیاد متریال‌های مورد استفاده در طراحی کم شود و تنوع مصالح از عدد چهار بیشتر نشود. تجربه نشان داده است که هرچه تنوع مصالح و بافت و رنگ بیشتر شود ایجاد یک هارمونی مناسب در آن پیچیده‌تر می‌شود و معمولاً نتیجه‌ی کار از زیبایی مناسبی برخوردار نخواهد بود. مگر اینکه این موضوع به صورت عمدی در سبک طراحی مورد نظر باشد.
9- حتماً سعی شود محلی به آلاچیق اختصاص داده شود و در طراحی آلاچیق، سبک هنری طراحی مد نظر باشد. بهتر است طراحان سعی کنند کلیشه‌های ذهنی در مورد طرح آلاچیق را در مورد سبک‌های مدرن بشکنند.
10- در طراحی معماری فضا، محل‌هایی برای نصب تاسیسات گرمایشی و سرمایشی مورد نیاز مد نظر قرار گیرد که تاسیسات خود را از معماری جدا نشان ندهند و موجب آسیب بصری نشوند. امروزه انواع سیستم‌های گرمایشی و سرمایشی مخصوص فضاهای باز در بازار موجود است.
11- مناظر طبیعی هرگز متقارن نیستند، ولی توازنی بین دو سوی محور آنها برقرار است، این تقارن را تقارن نظری می نامند. برای ایجاد فضای طبیعی و زیبا همیشه باید توازن را در نظر داشت و تقارن نظری کامل را به وجود آورد.

12- همواره سعی شود جانمایی گیاهان تزئینی گران‌قیمت به گونه‌ای باشد که دید ناظر را به خود جلب کنـد و روی آن تاکید شـود. این امـر در مورد اُبژه‌ها هم صدق می‌کند.
13- نوع مبلمان مورد استفاده در بام سبز متناسب با سبک طراحی بام و رنگهای مورد استفاده باشد مگر اینکه به عمد بخواهیم بر روی مبلمان تاکید خاصی انجام دهیم. قابل ذکر است که مبلمان باید مخصوص فضاهای باز باشد.
14- استفاده از گلدان‌ها و فلاورباکس برای تاکید بیشتر به گیاهی خاص توصیه می‌شود.
15- در بام‌های کوچک با توجه به مقیاس کوچک فضا سعی شود از گیاهانی که دچار تغییرات فصلی کمتری هستند استفاده شود، چرا که تغییرات در این فضاها با جزئیات بیشتری به چشم می‌آیند.
16- در بام‌های با فضای بزرگ و گستردگی زیاد، استفاده از سطوح باز با پوشش چمن توصیه می‌شود. این امر باعث ایجاد حس شکوه و عظمت در بام سبز می‌شود.
17- در انتخاب نوع سیستم آبیاری بام سبز علاوه بر آبیاری قطره‌ای مرسوم باید از روش‌های فواره‌ای و بارانی استفاده شود. و در برخی مکان‌ها از مه‌پاش استفاده شود. این امر باعث طراوت خاص فضا می‌شود.
18- استفاده از متریال چوب در کف‌سازی دِک بام سبز باعث گرمی فضا می‌شود.
19- در بام سبز سعی شود فضایی به باربیکیو و بار اختصاص داده شود.
20- استفاده از استخر رو باز یا جکوزی در بام سبز امری مرسوم در معماری است و باعث استفاده‌ی مطلوب‌تر از فضا می‌شود ولی به شرط آنکه این موضوع در محاسبات سازه‌ای بنا این امر لحاظ شده باشد و تاسیسات آن مد نظر قرار گیرد.



همان‌طور که گفته شد؛ استفاده از بام سبز و باغ‌بام مزایای بسیار زیادی دارد و باعث زیبایی بیشتر بنا و بالاتر رفتن ارزش بنا می‌شود ولی در صورتی که در اجرای بام سبز استانداردهای مورد نیاز به کار نرود و از متریال‌های نامناسب استفاده شود و یا افراد غیر متخصص به نصب و اجرای آن اقدام کنند، می‌تواند باعث آسیب‌های شدیدی به بنا مانند آسیب‌های رطوبی و یا نفوذ ریشه‌ی گیاهان به مصالح سقف و از بین رفتن آن شود.
در انتها از دست‌اندرکاران عرصه‌ی ساخت و ساز می‌خواهم که به این موضوع به عنوان بخشی ارزشمند در ساختمان‌های خود نگاه کنند و در طراحی آن همانند طراحی نما و لابی ساختمان دقت و وسواس به خرج دهند.




ارسال نظر

ارسال


قانون جهش تولید مسکن در تقابل خوشبین‌ها و بدبین ها

قانون جهش تولید مسکن در تقابل خوشبین‌ها و بدبین ها

مجلس شورای اسلامی قانون جهش تولید مسکن را که مطابق شعارهای انتخاباتی ابراهیم رئیسی بود تصویب کرد تا بعد از مدت‌ها یک نهضت بزرگ مسکن‌سازی در کشور شکل بگیرد با این حال کارشناسان اقتصادی درباره این طرح نظرات مختلفی دارند

 از کاهش نرخ تورم تا کاهش نرخ در بازار بین بانکی

از کاهش نرخ تورم تا کاهش نرخ در بازار بین بانکی

ارائه منظم روند ماهانه تحولات اقتصادی و اقدامات سیاستی بانک مرکزی

 آورده متقاضیان نهضت ملی مسکن افزایش یافت

آورده متقاضیان نهضت ملی مسکن افزایش یافت

در حالی طبق اعلام وزارت راه و شهرسازی قرار بود آورده متقاضیان نهضت ملی مسکن حدود ۲۰۰ میلیون تومان باشد که این مبلغ به ۳۲۰ میلیون تومان افزایش یافته است.

هزینه وام مسکن گرانتر شد | برای دریافت وام ۴۸۰ میلیونی زوجین چقدر باید خرج کنیم؟

هزینه وام مسکن گرانتر شد | برای دریافت وام ۴۸۰ میلیونی زوجین چقدر باید خرج کنیم؟

هزینه اوراق تسهیلات مسکن نسبت به هفته قبل اندکی رشد داشته و بر این اساس متاهل های ساکن پایتخت برای تهیه این اوراق باید بیش از ۱۳۴ میلیون تومان پرداخت کنند.

تعیین تکلیف 2 هزار متر اراضی استان تهران

تعیین تکلیف 2 هزار متر اراضی استان تهران

استاندار تهران گفت: بلندمرتبه‌سازی بدون در نظر گرفتن پیوست‌های فرهنگی، اجتماعی و زیرساخت‌های لازم در درازمدت آسیب‌زا می‌باشد.

خانه های سنتی ایرانی

خانه های سنتی ایرانی

با نگاهی به معماری سنتی ایرانی، نقش و جایگاه ویژه خانه به عنوان یک المان مهم در معماری آشکار می شود. این عناصر که دارای روش ها و تکنیک های مختلف ساخت و اجرا می باشند دارای ویژگی های متفاوتی بر اساس اقلیم و فرهنگ هر منطقه هستند.

ویژگی مهم معماری سنتی ایرانی

ویژگی مهم معماری سنتی ایرانی

کاشی کاری های زینتی و شاهکارهای مهندسی هوشمندانه، حاکی از قدرت معماری ایرانی طی قرون متمادی اند. با داشتن بیست میراث جهانی یونسکو در ایران هیچ گاه با کمبود مکان های دیدنی مواجه نمی شوید.

سنگ آنتیک چیست و چه کاربردهایی دارد؟

سنگ آنتیک چیست و چه کاربردهایی دارد؟

سنگ آنتیک سنگی است که از کنار هم قرار گرفتن قطعه سنگ های کوچک شکسته در کنار هم به وجود می آید. معمولا این سنگ از سنگ های طبیعی تراورتن و مالون تشکیل می شود و بدون رنگ به صورت طبیعی مورد استفاده قرار می گیرند.

مصوبه کمک هزینه مسکن کارگران ابلاغ شد

مصوبه کمک هزینه مسکن کارگران ابلاغ شد

معاون اول رئیس جمهور مصوبه مربوط به تعیین کمک هزینه مسکن کارگران مشمول قانون کار در سال ۱۴۰۱ را ابلاغ کرد.

هزینه ساخت برج مسکونی چقدر است؟

هزینه ساخت برج مسکونی چقدر است؟

هزینه ساخت هرگونه ساختمان مسکونی اعم از آپارتمان، برج، ویلا و غیره در چند سال گذشته بین 15 تا 30 درصد افزایش داشته است .

اصل ۳۱ قانون اساسی؛ حق مسکن از رویا تا واقعیت

اصل ۳۱ قانون اساسی؛ حق مسکن از رویا تا واقعیت

"داشتن مسکن متناسب با نیاز، حق هر فرد و خانواده ایرانی است. دولت موظف است با رعایت اولویت برای آنها که نیازمندترند به خصوص روستانشینان و کارگران زمینه اجرای این اصل را فراهم کند."

کدام صاحبخانه‌ها تنبیه مالیاتی می‌شوند؟/ دور زدن مصوبه افزایش ۲۵ درصدی اجاره‌بها

کدام صاحبخانه‌ها تنبیه مالیاتی می‌شوند؟/ دور زدن مصوبه افزایش ۲۵ درصدی اجاره‌بها

بررسی آگهی های خرید و فروش و رهن و اجاره مسکن در سایت‌ها حاکی از آن است که میانگین قیمت رهن کامل واحدهای نوساز در پایتخت ۵۳۹ میلیون تومان است.

بازارهای جهانی با بازگشت نفت ایران به تعادل می‌رسد

بازارهای جهانی با بازگشت نفت ایران به تعادل می‌رسد

اوجی گفت: وضع بازار جهانی نفت به گونه‌ای است که بازگشت نفت ایران به بازار می‌تواند به‌طور قابل توجهی پاسخگوی نیاز مشتریان و عامل ایجاد تعادل و آرامش در بازار‌های جهانی باشد.

تورم  ارزش دلار چه بر سر اقتصاد دنیا می آورد؟

تورم ارزش دلار چه بر سر اقتصاد دنیا می آورد؟

افزایش ارزش دلار در یک سال اخیر یکی از مهمترین خبرهای اقتصادی این روزها است.

بنچاق چیست و چه تفاوتی با سند دارد؟

بنچاق چیست و چه تفاوتی با سند دارد؟

زمان‌های قدیم‌تر بنچاق مورد استفاده قرار می‌گرفته است و کاملا منطقی است که افراد مدرن اطلاع کمتری از این نوع سند داشته باشند. در کشورمان ایران، اسنادی مالکیت مانند مبایعه‌نامه، بنچاق و قولنامه در طول تاریخ استفاده‌های مختلفی داشته است.

زمین ۲ میلیون و ۸۰۰ هزار واحد نهضت ملی مسکن تامین شد

زمین ۲ میلیون و ۸۰۰ هزار واحد نهضت ملی مسکن تامین شد

طرح نهضت ملی مسکن یکی از طرح‌های کلان دولت سیزدهم در بخش مسکن است که سیاستگذاری برای اجرای ۴ میلیون واحد مسکونی در طی چهار سال را در برنامه قرار داده است.

بازسازی ساختمان و دکوراسیون خانه

بازسازی ساختمان و دکوراسیون خانه

ساختمان همانند یک نوزاد همواره احتیاج به مراقبت و تعمیرات دارد. رفته رفته با فرسوده شدن مصالح بکار رفته در بنا مشکلات گوناگونی از قبیل ترک، شکستگی، تخریب، آلودگی‌های انسانی، جانوری و محیطی، مشکلات تاسیساتی و غیره بوجود می‌آید.

تیمچه قم بزرگترین سقف ضربی جهان

تیمچه قم بزرگترین سقف ضربی جهان

تیمچه قم به عنوان بزرگترین سقف ضربی جهان و شاهکار هنر و معماری ایرانی است که به‌ عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

در بازار مسکن ترکیه چه خبر است؟

در بازار مسکن ترکیه چه خبر است؟

بر اساس داده‌های یک اتاق فکر معتبر قیمت اجاره بها نسبت به سال گذشته در ماه فوریه ۸۴.۲ درصد افزایش یافته است. این افزایش قیمت در استانبول، آنکارا و سومین شهر بزرگ ترکیه یعنی ازمیر از ۱۰۰ درصد فراتر رفت.

برخی مشاوران املاک ماهی هزار کدرهگیری صوری برای وام ودیعه می‌دهند

برخی مشاوران املاک ماهی هزار کدرهگیری صوری برای وام ودیعه می‌دهند

عضو هیئت مدیره اتحادیه مشاوران املاک گفت: برخی دفاتر املاک بدون پروانه، در یک ماه هزار کد رهگیری صوری اجاره مسکن برای دریافت وام ودیعه صادر می کنند.